Shëndeti ynë është pasuria më e çmuar, por shpeshherë nuk i kushtojmë vëmendje derisa të përballemi me ndonjë problem. Një nga mënyrat më të thjeshta për ta mbajtur nën kontroll shëndetin është të bëjmë një panel të plotë analizash, që ndihmon për të zbuluar në kohë shenja të fshehura të sëmundjeve.
Ky lloj kontrolli përmbledh një sërë analizash të zakonshme të gjakut dhe urinës, që tregojnë se si po funksionojnë organet kryesore të trupit si zemra, veshkat, mëlçia dhe sistemi imunitar. Përfitimet janë të shumta: zbulim i hershëm i sëmundjeve, ndjekje e gjendjes shëndetësore, dhe marrje e masave parandaluese për një jetë më të gjatë dhe më cilësore.
Çfarë përfshin një panel i plotë analizash?
Një panel i tillë zakonisht përfshin këto teste kryesore:
- Analiza e gjakut (hemogramë e plotë): Tregon nivelin e qelizave të kuqe, të bardha dhe të trombociteve. Këto tregues ndihmojnë për të zbuluar nëse kemi infeksione, anemi apo probleme me sistemin imunitar.
- Sheqeri në gjak (glukoza): Kontrollon nivelin e sheqerit, që është i rëndësishëm për të zbuluar nëse kemi rrezik për diabet.
- Kolesteroli dhe yndyrnat në gjak: Ndihmojnë për të parë nëse jemi në rrezik për sëmundje të zemrës.
- Funksioni i mëlçisë dhe i veshkave: Tregon nëse këto organe po punojnë siç duhet.
- Analiza e urinës: Jep të dhëna për infeksione urinare, funksionin e veshkave apo sëmundje të tjera.
Këto analiza zakonisht kryhen me një mostër gjaku dhe një mostër urine, dhe rezultatet dalin brenda pak ditësh.
Pse janë të rëndësishme për njerëzit pa simptoma?
Edhe nëse ndiheni mirë, trupi mund të ketë probleme që nuk i ndjeni menjëherë. Për shembull:
- Tensioni i lartë i gjakut mund të mos japë asnjë shenjë për vite me radhë, por dëmton zemrën dhe enët e gjakut.
- Sheqeri i lartë në gjak mund të zhvillohet ngadalë pa simptoma të qarta, por me kalimin e kohës dëmton sytë, veshkat dhe nervat.
- Mungesa e hekurit mund të shkaktojë lodhje, por shumë persona nuk e kuptojnë derisa ta shohin në analizë.
Bërja e analizave çdo vit, veçanërisht pas moshës 30 vjeç, ndihmon për të marrë masa në kohë dhe për të parandaluar komplikime më serioze.
Si të përgatitemi për analizat?
Ja disa këshilla praktike përpara se të shkoni për analiza:
- Mos hani asgjë për 8–12 orë përpara (nëse mjeku e kërkon këtë).
- Pini vetëm ujë të pastër.
- Mos pini alkool një ditë përpara.
- Shmangni aktivitetin fizik të rëndë në mëngjesin e analizave.
Për fëmijët, të moshuarit dhe gratë shtatzëna, përgatitja mund të jetë ndryshe – gjithmonë është mirë të konsultoheni me mjekun përpara.
Kur duhet të bëjmë një panel të plotë analizash?
- Një herë në vit për kontroll të përgjithshëm.
- Para se të nisni një dietë apo program ushtrimesh.
- Nëse ndiheni shpesh të lodhur, keni humbje peshe pa arsye, ndjesi të turbullt apo shqetësime që nuk kuptohen lehtë.
- Për gra shtatzëna, analiza të shpeshta ndihmojnë për të monitoruar shëndetin e tyre dhe të bebit.
A janë analizat të dhimbshme ose të kushtueshme?
Mbledhja e gjakut zakonisht zgjat vetëm disa minuta dhe ndjesia është minimale – si një pickim i vogël. Në shumë klinika private apo qendra shëndetësore, ofrohen pako ekonomike për këtë lloj paneli, sidomos gjatë muajve të fushatave shëndetësore.
Në disa raste, analizat mund të mbulohen edhe nga sigurimet shëndetësore apo të rekomandohen nga mjeku i familjes.